شهر یاسوج با نیم قرن پیشینه ی تاریخی نمونه ی مهمی برای مطالعه و بررسی تحولات پرشتاب اجتماعی و حیات شهری در ایران جدید است، که رویکردهای تاریخ نگاری محلی فرصت و امکان شناخت ابعاد مختلف حیات و تغییر و تحولات این شهر را فراهم می سازد. یاسوج روستایی از توابع تل خسرو بود، که در سال 1342 پس از قیام عشایر جنوب از طرف حکومت پهلوی به مرکز فرمانداری کل کهگیلویه وبویراحمد تعیین گردید و ادارات دولتی در آن مستقر شدند. مدیران این ادارات همه غیربومی بودند و ساکنان اولیه شهر نیز پیله¬ورانی، که از شهرهای دیگر به یاسوج مهاجرت کرده¬بودند. ورود و مهاجرت این گروه¬ها به یاسوج و تعاملات آنان با جامعه عشایری و روستایی پیرامون، فرآیند پرتغییر و تحولی را در این منطقه آغاز کرد.
 »ادامه

دکتر علی‌اکبر جعفری- دکتر مرتضی نورائی- سید رسول ابطحی، مقاله‌ی زیر به بازخوانی و بررسی واقعه‌ی بلوای نان در اصفهان در دوران مشروطه‌ی دوم می‌پردازد. »ادامه

در این مقاله عملکرد سیستم آموزشی پهلوی اول در فارس موردبررسی قرارگرفته است. نهاد آموزشی در دوران پهلوی اول متمرکزشده و گسترش کمی و کیفی درخور توجهی داشته است. آموزش اجباری کودکان و آموزش بزرگ‌سالان از اهداف نظام آموزشی در این دوره بود. فرضیه‌های که این پژوهش درصدد اثبات آن است عبارت‌اند از: 1- با تلاش‌های نهاد آموزشی تعداد باسوادان فارس به لحاظ کمی افزایش قابل‌توجهی داشت. 2- بهبود در شاخص‌های آموزشی تنها به لحاظ کمی و نه کیفی صورت گرفت.3- با وجود تمرکز سیستم آموزشی حکومت موفق به فراگیر کردن آموزش عمومی نشد. 4- به دلیل مشکلات ساختاری در فارس و نداشتن برنامه صحیح تلاش برای باسواد کردن بزرگ‌سالان با موفقیت ناچیزی همراه بود.
 »ادامه

مقدمه:
تاریخ نگاری محلی اصفهان به لحاظ موضوع، پیوستگی تاریخی و تاریخ نگاران محلی ویژگی هایی دارد که در مناطق دیگرکمتر مشاهده می شود. تاریخ نگاری محلی در اصفهان از قرن 4 هجری با حافظ ابونعیم و ذکر اخبار اصفهان شروع شده تا اواخر دورۀ قاجاریه و شکل گیری جریان جدید تاریخ نگاری محلی اصفهان ادامه داشته، هرچند د راین دوره طولانی به شکلی مداوم صورت نگرفته است. با این همه، از اواخر قاجاریه تا دورۀ معاصر شاخصه هایی دارد که جایگاه ویژه ای به محلی نگاران اصفهان در ایران می دهد.
 »ادامه

چکیده:
زمینه و هدف: در این پژوهش عملکرد دستگاههای متولی بهداشت عمومی فارس در دوران پهلوی اول مورد بررسی قرار گرفته است. بهداری و بلدیه( شهرداری) دو نهادی بودند که در این زمینه مسؤولیت قانونی داشتند. به منظور تأمین سلامت عمومی همکاری میان آن‌ها ضروری بود. دو سازمان به تدریج تکاملی خود را در فارس توسعه دادند. طبیعی است آن‌ها مشکلات زیادی را پیش رو داشته‌اند.
 »ادامه

چکیده
هدف: این پژوهش با تکیه بر اسناد به بررسی و بازشناسی اهداف و سیاست‌های درازمدت فرهنگی آمریکا در دورۀ پهلوی در شهر اصفهان پرداخته‌است.
روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر به روش تاریخی بر توصیف و تحلیل مبتنی است و بر پایۀ منابع اسنادی، کتابخانه‌ای، مطبوعاتی و مصاحبه انجام شده‌است.
یافته‌ها و نتایج پژوهش: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اهداف دیپلماسی فرهنگی آمریکا در ایران از هویت و منافع ملی آن کشور متأثر بوده‌است؛ بنابراین آمریکا با احداث مراکز آموزشی، انجمن‌های فرهنگی و باشگاه‌های لاینز و روتاری در ایرانْ شیوۀ زندگی و ارزش‌های آمریکایی را به‌عنوان الگویی آرمانی دنبال می‌کرده‌است. موقعیت شهر اصفهان به‌عنوان قلب تپندۀ صنعت و تجارت، این شهر را به یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های فرهنگی-اجتماعی مستشاران آمریکایی تبدیل کرده بود. برخی از مستشاران تحت پوشش فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و مطالعات مردم‌شناسی درصدد افزایش نفوذ سیاسی خود بودند و با اتکا به مصونیت قضایی، پاره‌ای از معضلات اجتماعی را پدید آوردند. این معضلات، واکنش شدید و دیدگاه منفی مردم اصفهان را به حضور اتباع آمریکایی در این شهر به‌دنبال داشت.
کلیدواژه‌ها: مناسبات فرهنگی؛ مناسبات اجتماعی؛ دورۀ پهلوی؛ اصفهان؛ آمریکا.
 »ادامه

سید رسول ابطحی- دکتر علی اکبر جعفری- دکتر مرتضی نورائی، حضور و رقابت دولت‌های خارجی در ایران که از پیش از جنگ جهانی اول شروع شده بود، با آغاز جنگ و سپس اشغال ایران شدت یافت. در این میان، اصفهان نیز میدان رقابت سه قدرت روس، انگلیس و آلمان گردید و به اشغال نظامی روسها درآمد. حضور و رقابت نیروهای خارجی، که از حمایت طرفداران داخلی خویش برخوردار بودند، باعث تأثیراتی زیانبار در عرصه‌ی اجتماع و زندگی مردم شهر اصفهان شد که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد. »ادامه

در عصر قاجار مازندران به لحاظ تجاری دارای اهمیتی دوگانه برای حاکمیت بود؛ اول: نزدیک‏ترین ایالت غنی در تولید مواد غذایی به پایتخت بود. دوم: نزدیک‏ترین راه ارتباطی دارالخلافة تهران با دریای مازندران - که مسیر تجارت ایران با عمده ‏ترین شریک تجاری ایران یعنی روسیه بود - از این ایالت می‏ گذشت. علاوه بر این مازندران دارای مزیت نسبی در تولید برخی اقلام خام صادراتی و ارزآوری چون برنج، پنبه، ابریشم و چوب بود. به همین دلایل توسعه راه‏های مازندران متغیر مهمی در توسعه اقتصاد محلی، منطق ه‏ای و ملی به حساب می‏آمد.
 »ادامه

سادات، دکتر سید محمود، این مقاله به بررسی چالش اقتصادی و چالش دینی که در کاشان بر سر راه ایجاد ساختار مشروطه وجود داشت، میپردازد. بستر اقتصادی کاشان میراثدار وضعیت نابسامان اقتصادی ایران دورة قاجار بود که پذیرش نظام نوین را با مشکل مواجه میکرد. جامعة کاشان در دورة قاجار جامعه ای ایستاست با عقاید سخت مذهبی که در آن مشروطه و نظام نوین پذیرش نداشت. »ادامه

اغلب منابع جغرافیایی و تاریخی بعد از اسلام به فضای طبیعی جنوب و جنوب شرقی دریای خزر را تبرستان و به نقاط جنوب غربی آن گیلان و گیلانات گفته اند. این منطقه در قرون نخستین اسلامی به دلیل عدم نفوذ مسلمانان از اهمیت چندانی برخوردار نبوده و از سوی جغرافی نویسان تلاشی برای شناخت آن صورت نگرفته است »ادامه