دکتر عبدالمهدی رجایی

دکتری: تاریخ محلی دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۲
کارشناسی ارشد: تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۸
کارشناسی: زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۵

معرفی کتاب جنبش وطن پرستان اصفهان و بختیاری

معرفی کتاب جنبش وطن پرستان اصفهان و بختیاری اطلاعات ما در باره تحولات مشروطیت اصفهان زیاد نیست. یک دلیل آن که افراد کمی از فعالان سیاسی آن روزگار قلم به دست گرفته و خاطرات خود را نوشته اند. در سال های اخیر و با کمک انتشار چندین روزنامه از همان زمان، نوری بر این تاریکی افکنده شده و جایگاه اصفهان در تحولات مشروطیت کشوری و محلی تا حدودی معلوم شده است.
از میان فعالان و بازیگران سیاسی دکتر نورالله دانشور علوی ، که خود از مجاهدین مشروطیت بود، یک استثناست . خاطرات او نشر یافته و کمک زیادی به بازسازی این مقطع زمانی به ما می کند. علت نوشتن این خاطرات هم کوشش یک مورخ نامدار اصفهانی به نام «حسین سعادت نوری» بود که در مقدمه کتاب آورده است
 «فروردین 1334 پس از چندین سال دوری و مفارقت با آقای دکتر نورالله دانشور علوی (مجاهد السلطنه) فیض ملاقات دست داد و به مناسبتی سخن از جنگ های مشروطه به میان آمد و برای این که شمه ای از خدمات خوانین بختیاری و قربانی هایی که این طایفه محترم و مجاهدین اصفهان در راه استقرار رژیم مشروطه داده اند، به اطلاع علاقه مندان به آزادی برسد، از ایشان که در اغلب جنگ های مشروطه شرکت داشته اند، تقاضا شد خاطرات خود را تا آنجا که مقدور است به رشته تحریر در آورند تا یادداشت های نامبرده طبع و مورد استفاده عموم قرار گیرد»
 سرانجام پس از یک سال این یادداشت ها آماده شد و حسین سعادت نوری آن را در سال 1335ش به چاپ رسانید. چاپ دوم این کتاب توسط نشرآنزان و در سال 1377 ش به چاپ رسیده است.
کتاب از آنجا که پس از چند دهه به بازنویسی حوادث پرداخته است و گمان می رود بدون مراجعه به یادداشت های قبلی بوده و فقط متکی به حافظه می باشد، دارای اشتباهاتی است اما در جاهایی که خود نویسنده در حادثه حضور داشته است، کتاب وضوح خوبی دارد و از اتفاق نکات تاریکی را روشن می گرداند. مثلا راجع به علل حمله بختیاری ها به اصفهان و نجات این شهر از نیروها و حکومت مستبد محمدعلی شاه، که سرانجام به حمله به تهران و پایان استبداد صغیر انجامید، تحلیل های زیادی گفته شده است . ولی نورالله دانشور علوی عضو هیأتی بوده است که از سوی بزرگان اصفهان و حاج آقا نورالله نجفی به صورت پنهانی به سرزمین بختیاری رفت و آن بخش از نیروهای بختیاری را که مخالف محمدعلی شاه بودند یعنی جناح ضرغام السلطنه  و صمصام السلطنه را ترغیب کردند که به اصفهان حمله نموده و این شهر را از دست حاکم محمدعلی شاه یعنی اقبال الدوله کاشی رهایی دهند که چنین نیز شد. (ص 29)
بخش دیگری که نویسنده اطلاعات خوب و دست اولی به ما می دهد مقطع جنگ جهانی اول است. او حوادث و قحطی پس از جنگ را به تصویر کشیده و نیز تصرف اصفهان به دست نیروهای روسی را نشان می دهد. (ص 161) هم چنین حوادثی که پس از تصرف شهر به دست نیروهای روسی اتفاق افتاد مانند حاکم شدن یمین السلطنه پسر ظل السلطان از سوی روس ها و اقدامات وی را باز گو می کند.

چنان که گفتیم خاطرات دانشور علوی مربوط به مقطعی از تاریخ اصفهان است که دانسته های ما درباره آن اندک می باشد پس همین خاطرات کم حجم که حدود 182 صفحه می باشد، دارای آگاهی های مفیدی درباره این شهر می باشد.

نام کتاب: جنبش وطن پرستان اصفهان و بختیاری
نویسنده: دکتر نورالله دانشور علوی (مجاهد السلطان)
مقدمه و حواشی: حسین سعادت نوری انتشارات آنزان (1377) 239 صفحه
+ یکشنبه ۱۶ فروردین ۱۳۹۴ ساعت ۱۰:۰۰
نظر شما
نام:
ایمیل : * نمایش داده نمی‌شود
نظر شما: