تاریخ گفتمان حال با گذشته است که مبتنی بر مدارک ، شواهد و اسنادی است که از طریق تجربه ، غنی شده است و علم زندگی و نقد و تحلیل می باشد. بنابراین ، انسان به آن نیازمند است.کسانی که می خواهند از تاریخ بهره برند ، باید دانش تخصصی تاریخ را داشته باشند ، زیرا فردی که در عرصه ای وارد می شود ، اگر آگاهی و تخصص نداشته باشد قادر به درک اصطلاحات ، موضوعات و مفاهیم نمی باشد . متخصص تاریخ در ابتدا باید به تاریخ علاقه و گرایش داشته باشد و مسیر رسیدن به علم تاریخ را طی کند و نسبت به دوره های تاریخی ، منابع تاریخی ، اجزاء تاریخ و انواع تاریخ با ذکر مشخصات و ویژگی ها ، از شناخت کافی بر خوردار باشد . به علاوه وی می بایستی با اشراف بر علم تاریخ ، اسناد و مواد تاریخی را دسته بندی ، تفسیر و تجزیه و تحلیل نماید، و به روش تجربی محتویات را استخراج کند. به عنوان مثال توانایی تشخیص ، خوب از بد و راست  از دروغ و ارزش  از ضد ارزش را ، داشته باشند و به واقعیت ها و حقایق دست پیدا کند. دیگر آنکه با هنر تاریخ و نویسندگی آشنایی داشته باشد ، زیرا بیان و آموزش تاریخ به انواعی از هنر نیازمند است،تا بتواند در تجزیه و تحلیل و تشخیص و حتی در ترکیب مسائل تاریخی ، انگیزه و علاقه را در مخاطبان ایجاد نماید ، و چنان رخدادها و حوادث را به تصویر بکشاند ، که شگفت انگیز ، زیبا ، پر جاذبه و ملموس گردد ، مشروط بر آن که مطابق واقعیت باشد . و به بیان دیگر، با شناخت شرایط زمانی و بستر مناسب میان موضوعات و حوادث پیوند و رابطه برقرار کرده ، و ابهامات را با کوتاه ترین مسیر برطرف کند و با آگاهی و درایت جمع بندی نماید.
از طرفی متخصص تاریخ لازم است از فنون تاریخ برخوردار باشد. فن تاریخ آن است که نه تنها از وقایع زمان ، از حیث تعیین و توقیت ، بلکه انچه در عالم است بحث می شود . ابن خلدون در این باره می نویسد:فن تاریخ روشی است که هر کسی ، باید بدان دست یابد ، زیرا سودهای فراوان وهدف شریف آن ما را به سرگذشت ها ، خوبی ملت ها و سیرت پیامبران و دولت ها و سیاست پادشاهان آشنا می نماید . با استفاده از این فنون حوادث تاریخ را تفسیر، و میان پدیده ها چنان رابطه ای برقرار کند که از نظر معنا نظام مند باشد.
از جمله ویژگی های دیگر متخصص تاریخ ، مهارت است . مهارت بر الگوها و شیوه های متنوع در روش شناسی ، سبک شناسی ، نیاز سنجی ، مشکل شناسی و فراهم کردن ابزار کار و تحقیق است.از طرفی ، مهارت های اجتماعی و فرهنگی می تواند نقش مهمی را در ارتباط و تعامل فرد با جامعه انسانی ایفا نماید که ، با مهارت بتواند ضمایر، احساسات ، ارزش ها و گرایش ها را درک کند . و افزون بر آن نیز با استفاده از مهارت های ذهنی و عملی ، استعدادها را شناسایی کند ، و با برنامه ریزی صحیح و منطقی بستر پژوهش و تحقیق را فراهم نماید .
بدین صورت متخصص تاریخ می تواند با روشمند کردن پژوهش ورعایت چارچوب ساختار آن با تکیه برمستندات و منابع به ارائه راهکارهای مناسب ، پس از یافته های پژوهشی ، بپردازد و به مشکلات و نیازهای جامعه پاسخ گوید . اما ، نکته  حائز اهمیت این است که متخصص در پژوهش خود می بایست بر اساس ضرورت اولویت بندی نماید . به ویژه در گستره تاریخ محلی که موضوع پژوهش محدود می شود و بستر پژوهش گسترده می گردد و یافته ها و اطلاعات به طور دقیقی در اختیار متخصص تاریخ قرار می گیرد. متخصص تاریخ علاوه بر پاسخ به پرسش ها ، می تواند برخی از موضوعات را بر مبنای اسناد و شواهد ، نقد ، و تجزیه و تحلیل نماید . بدین ترتیب نتیجه می گیریم که متخصص تاریخ با علاقه و استفاده از فنون و مهارت و هنر در تاریخ و با اشراف بر منابع و نقد مستندات و روشمند کردن پژوهش می تواند وضع مسبوق ،  وضع مطلوب و وضع موعود را پیش بینی نماید ، با ارائه طرح های کاربردی بخش عظیمی از مشکلات جامعه را حل و فصل نماید.