در کویر، تنها طاق و گز نمی­روید بلکه در شاخسار معرفتش مردان و زنانی پا به عرصه گیتی می­گذارند همچون طبیعت کویرش صبور و مقاوم، مهربان و دوست داشتنی پرتلاش و غیرتمند.
اینک اردکان، این دیار کهن تاریخ بر اریکه کویر تکیه زده و حکمران بلامنازع سرزمین کویریست. مردمانش به شهادت زمانه در طول تاریخ، گوی سبقت را از دیگران ربوده که حتی حمدالله مستوفی صاحب کتاب تاریخ جامع مفیدی نیز لب به ستایش و تمجید از این دیار
می­گشاید و می­نویسد:
در این قصبه شریفه از قدیم الایام توطن فضلا و حکما ومنجمین و دانشمندان بوده و هست و در میان اصحاب هوش به یونان کوچک اشتهار دارد. به راستی که می­توان با گام نهادن در کوچه­های کاهگی این دیار و خانه­های پر از صفا و صمیمیمش ، یر سر سفره عشق نشست.
شیشه­ های الوان(خانه طبایی)
اردکان از دو کلمه «ارد» و «کان» تشکیل شده که ارد به معنی مقدس و کان به معنی معدن می­باشد. اما درجامع مفیدی ارد را به کسر الف به معنی دور معنی کرده و نوشته است چون اطراف اردکان معادن زیاد وجود دارد، در نزد مردم این منطقه به اردکان معروف شده است. ممکن است باتیان اردکان نیز زرتشتیان بوده باشند. در این صورت احتمال می­رود نام اردکان از کلمه«ارتاکان» به معنی راستی و درستی آمده باشد که در آیین زرتشتی یک از ایزدان است.
اردکان از دیر باز محل سکونت زرتشتیان نیز بوده و هم اکنون چندین خانوار زرتشتی در شریف آباد اردکان ساکن می­باشند و دارای در مهر(محل عبادت زرتشتیان) و چند پرستشگاه در اطراف شریف اباد هستند. همچنین در کوههای اطراف این شهر پرسشتگاههای زرتشتیان وجود دارندکه از معروفترین آنها می­توان پیر سبز چک چک را نام برد که از بزرگترین پرسشتگاههای زرتشتیان در جهان محسوب می­شود. این مکان همه ساله زرتشتیان زیادی را از سراسر جهان، برای انجام مراسم خاص در اوایل تیرماه، پذیرا می­باشد.
این شهر کویری بدلیل دارا بودن معان زیاد در نزد ایران دوستان به «بهشت معادن» نیز مشهور گردیده است که از جمله این معادن می­توان به معدن اورانیم، معدن سنگ آهن چادرملو، مدن باریت، سرب، روی، طلاق، تنگستن و سیلیس اشاره کرد. در حوزه شهرستان اردکان در حال حاضر شصت معدن فعال می­باشد.
برای مطالعه کامل این مقاله فایل پیوست را دانلود کنید.