سمیه سادات سجادی

دکتری: دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
کارشناسی ارشد: دانشگاه بیرجند، ۱۳۹۰

رکن‌الملک و توسعه اصفهان

میرزا سلیمان خان منشی باشی، فرزند میرزا محمد کاظم از نوادگان خلف بیگ طالش که به سال 906 ه.ق در رکاب شاه اسماعیل صفوی به خدمت مشغول شد. نواده او، خلف بیگ ثانی سفره‌چی و خوانسالار و ناظر شاه عباس اول بود. امام‌وردی بیک پسر شاهوردی، نواده امیر خلف ثانی در زمان شاه سلیمان فرمانفرمای فارس شد و از آن زمان فرزنداش در شیراز ساکن شدند. بود. میرزا پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در شیراز عازم طهران شد و در دستگاه میرزا سعید خان مؤتمن‌الملک وزیر خارجه مشغول شد و در 1276ه. به مدت دو سال مأمور بحرین شد. از سال 1279 ه.ق. در فارس منشی ظل‌السلطان گردید و در سال 1291 ه.ق. به همراه شاهزاده و حفظ سمت روانۀ اصفهان شد. علاوه بر این در اصفهان منصب نائب‌الحکومه اصفهان را تا سال 1325ه.ق.، دورۀ عزل ظل‌السلطان عهده‌دار گردید. به سال 1299ه.ق. ملقب به رکن‌الملک گردید.
از کارهای برجسته رکن‌الملک تأسیس شرکت اسلامیه به مدیریت ادیب التجار است. میرزا صادق ادیب الممالک فراهانی متخلص به امیری در ستایش شرکت اسلامیه قصیدۀ سروده است:
ای عنبرین فضای صفاهان ز من درود
برخاک مشگبیز تو و آب زنده رود
بر ریگهای پر در و یاقوت و بهرمان
بر خاکهای پر گل و نسرین و آبرود
بر آن ستوده کاخ سلاطین که دیرگاه
قیصر به طوع بر درشان روی و جبهه سود.....
شرکت اسلامیه مدتی نیز به مدیریت حاج محمد حسین کازرونی اداره و بعد از مدتی منحل شد. رکن الملک را بانی و مؤسس صنعتی شدن اصفهان دانسته‌اند زیرا در 16 شوال 1316 ه.ق. شرکت اسلامیه را با سرمایه 150 هزار تومان که به 15 هزار سهم ده تومانی تقسیم شده بود تشکیل داد و هدف او از انجام این امر ترویج تجارت و ترقی کالا و صنایع وطنی بود.
از دیگر اقدامات او تأسیس صفاخانه به مدیریت سید محمد علی داعی الاسلام است. داعی الاسلام همه روزه در صفاخانه یا اداره دعوت اسلامی واقع در جلفا با مبلغین مسیحی مباجثه می‌کرد و گفتگوی آنان در مجله" الاسلام" منتشر می‌شد. او به ساخت و تعمیر ابنیه نیز علاقه‌مند و نام نیکو از خویش برجای نهاد. آئینه‌کاری ایوان سامرا بنای مسجد و مدرسه‌ای در ابتدای تخت پولاد که از سمت پل خواجو مقابل تکیه جهانگیر خان قشقائی است. تعمیر و مرمت چهارسو نقاشی از دیگر آثار او می‌باشد.
رکن‌الملک با کمک ظل‌السلطان و سید جمال الدین واعظ که بنا به دعوت ظل‌السلطان به اصفهان آمده بود تا به نفع خویش از سید بهره ببرد، ماهیانه مبلغی قابل توجه به واعظ پرداختند تا در شیراز در مجالس وعظ، سخنرانی و خطابه ویژگی‌ها و مزایای پارچه‌های بافت اصفهان را برای مردم بیان و تا آنان را به خرید کالا‌های وطنی تشویق و تحریص نماید.
برگرفته از کتاب ظل‌السلطان: سعادت نوری، حسین، انتشارات وحید، ج1، 1347: صص65- 77).
+ آدینه ۲۵ تیر ۱۳۹۵ ساعت ۲۳:۱۰
نظر شما
نام:
ایمیل : * نمایش داده نمی‌شود
نظر شما: