دکتر مهدی احمدی اختیار

دکتری: دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
کارشناسی ارشد: دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۷
کارشناسی: دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۱

آینده پژوهی در تاریخ شفاهی و تاریخ محلی؛ Futurology in oralhistory and Localhis tory

آینده پژوهی در تاریخ شفاهی و تاریخ محلی؛ Futurology in oralhistory and Localhis tory به نظر می رسد تاریخ شفاهی با توجه به ماهیت و روش معرفتی‌اش از ظرفیت بیشتری جهت آینده پژوهی برخوردار باشد. چنانکه برخی تاریخ شفاهی را "تاریخ استراتژیک و راهبردی" قلمداد نموده و آن را پاسخ گوی ضرورت ها و نیازهای آینده می دانند...

به نظر می رسد تاریخ شفاهی با توجه به ماهیت و روش معرفتی اش از ظرفیت بیشتری جهت آینده پژوهی برخوردار باشد. چنانکه برخی تاریخ شفاهی را "تاریخ استراتژیک و راهبردی" قلمداد نموده و آن را پاسخ گوی ضرورت ها و نیازهای آینده می دانند[1]. تاریخ شفاهی می تواند پاسخگوی ضرورت ها و سوالات آینده باشد. این شیوه از تاریخ نگاری با ابزار مصاحبه امکان دستکاری در روندها را در آینده ی دور و نزدیک مورد بررسی قرار داده و پرسش ها و چالش های آینده را ترسیم می نماید.

هر چند تاریخ شفاهی از اقبال بیشتری جهت آینده پژوهی برخوردار است اما از ظرفیت و قابلیت های تاریخ محلی نیز نباید در این باره غافل شد. اگر هدف از آینده پژوهی را- آن چنان که صاحب نظران این حوزه اعتقاد دارند- اندیشیدن به گزینه های محتمل و بدیل از آینده در نظر بگیریم، تاریخ محلی بنابر ماهیت و نوع تحقیقات و همچنین موضوعات مورد مطالعه در آن از سویی، و کانال ها و منابع خبری آن از سوی دیگر، می تواند نزدیک ترین و محتمل ترین بدیل از آینده را ارایه نماید.

مورخ محلی به دلیل تمرکز در محدوده ی معینی از جغرافیا، انسان، فرهنگ، قلمرو اداری، مذهب، زبان و محدوده هایی از این قبیل، بیش از سایر مورخان به لایه های بنیادین و عمیق جامعه وارد می شود. بنابراین رمزگشایی و شناسایی هسته ی سخت جوامع به دست مورخ محلی صورت می گیرد. این گروه از مورخین می توانند آرمان ها و حتی بینش های حاکم بر جامعه را واکاوی و رمزگشایی نمایند. مهندسی فکری، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، مذهبی، و حتی ایدئولوژی جوامع در تاریخ محلی امکان پذیر می باشد. مورخ محلی می تواند آینده نگاری نموده و پاسخ گوی ضرورت ها و سوالات آینده باشد و جوامع محتمل و بدیل آینده را توصیف نماید. در این بین تاریخ شفاهی نیز می تواند به عنوان ابزاری کارساز و سودمند مورخ محلی را یاری نماید، به این صورت که تاریخ شفاهی به عنوان روشی جهت فراهم نمودن اطلاعات و منابع می تواند در اختیار مورخ محلی قرار بگیرد. بنابراین مورخ محلی علاوه بر قابلیت های تاریخ محلی، از ظرفیت های تاریخ شفاهی نیز برای آینده پژوهی و آینده نگاری بهره می گیرد.

با توجه به تغییرات و تحولات سریع در زندگی بشر آینده پژوهی از اهمیت بسزایی برخوردار است. به همین دلیل هم باید عنوان نمود که امروزه اهمیت تاریخ در آینده پژوهی است. مورخین، خصوصا مورخین شفاهی و محلی، می باید با تحلیل های گذشته نگر به ارزیابی تحولات کنونی پرداخته و بدیل ها و گزینه هایی برای حال و آینده ارایه نمایند. با این شیوه می توان به برنامه ریزی ها، مهندسی جوامع، مهار بحران ها، جلوگیری از خطاها، ترسیم سناریو هایی برای آینده، ترسیم فرصت ها و چالش های پیش روی جوامع، و ترسیم سناریو های احتمالی[2] اقدام نمود. نکته ی قابل توجه این نکته است که هر گونه آینده پژوهی و آینده نگاری مستلزم بهره گیری از تاریخ می باشد.

1.دکتر مرتضی نورائی؛ جزوات درس تاریخ شفاهی.

+ چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۷:۱۲
نظر شما
نام:
ایمیل : * نمایش داده نمی‌شود
نظر شما: